Laborem exercens

        Laborem exercens - encyklika o pracy ludzkiej to kościelny dokument kierujący uwagę Kościoła i wiernych na rzeczywistość towarzyszącą człowiekowi od zawsze czyli pracę ludzką. Pojęcie pracy Papież rozumie bardzo szeroko jako „każdą działalność, którą człowiek spełnia" (LE, wstęp ). Ujmując pracę w sposób teologiczny: „człowiek stworzony na obraz Boga uczestniczy w dziele swego Stwórcy" (LE 25). Tym co również podkreśla wartość pracy i jej znaczenie to urzeczywistnianie się człowieka jako człowieka, który poniekąd przez pracę bardziej staje się człowiekiem (por LE 9). Między omówieniami poszczególnych, praktycznych problemów, takich jak akcjonariat czy bezrobocie, a wielką, uzasadniona biblijnie, teologiczną wizją współuczestnictwa człowieka w dziele stworzenia przewija się powtarzana w różnych wariantach chrześcijańska prawda: podmiotem pracy zawsze jest człowiek, praca jest dla człowieka, nie człowiek dla pracy, celem wszelkiej pracy jest człowiek, „Nie ulega wątpliwości, że praca ludzka ma swoją wartość etyczną, która wprost i bezpośrednio pozostaje związana z faktem, iż ten kto ją spełnia, jest osobą, jest świadomym i wolnym, czyli stanowiącym o sobie podmiotem" (LE 6). Z tym podmiotowym charakterem pracy związana jest także wartość jej wytworów. Robotnik wkładając samego siebie w swoją pracę sprawia, że jej efekty nie są już martwymi przedmiotami, ale ludzkimi przedmiotami. Przyspieszony postęp cywilizacji jednostronnie materialnej daje okazje do traktowania pracy ludzkiej jako „towaru" czy anonimowej „siły" potrzebnej dla produkcji. Papież sprzeciwia się traktowaniu człowieka „na równi z całym zespołem materialnym środków produkcji Jako narzędzie (por. LE 7).

           Praca człowieka nie tylko przekształca przyrodę, dostosowując ją do swoich potrzeb ale pracą człowiek przemienia siebie. Bez tego nie można by zrozumieć cnoty pracowitości, dlaczego praca miałaby być cnotą, Wiemy, ze to przez co człowiek staje się dobry jako człowiek, jest cnotą.

          W encyklice papież zwraca uwagę na związek rodziny z pracą. Praca często jest warunkiem zakładania rodziny, stanowi podstawę kształtowania życia rodzinnego, warunkuje także cały proces wychowania w rodzinie. Rodzina jest także wspólnota badać ą pierwszą wewnętrzną szkołą pracy dla każdego człowieka (por LE 10). Przedmiotem rozważań encykliki są ponadto; kapitał, własność, pracodawca, płaca i świadczenia społeczne, znaczenie związków zawodowych, osoba upośledzona a praca.

          Opublikowaniu tej wielkiej medytacji teologicznej Jana Pawła II o współudziale człowieka w dziele Stwórcy towarzyszył kontekst podwójnie dramatyczny. Jedną z inspiracji do napisania pierwszej społecznej encykliki polskiego Papieża było powstanie wielkiego, jawnie odwołującego się do chrześcijaństwa ruchu społecznego, którym była „Solidarność" powstała w Polsce po sierpniu 1980 roku. Bez wątpienia ona była specjalnym adresatem papieskiego przesłania. Nadawało to pismu Jana Pawła II szczególnie mocną wymowę. Ogłoszenie dokumentu zaplanowane na 90 rocznicę opublikowania przez Leona XIII pierwszej encykliki społecznej Rerum novamm ( 15 maja 1891 roku ) zostało opóźnione na skutek poważnego zranienia Jana Pawła II przez Ali Agce podczas audiencji środowej 13 maja 1981 roku.

ks. Zbigniew Stokłosa