Kiedy właściwie jest ta Wielkanoc?!

              Na tak postawione pytanie nie jest łatwo dać natychmiast odpowiedź, która byłaby zadowalająca. Świętowanie Zmartwychwstania Pańskiego było najwcześniejszym świętem chrześcijańskim, które obchodzono w "pier­wszy dzień tygodnia" (por. Mt 28,1; Mk 16,2; Łk 24,1) czy w "pierwszy dzień po szabacie" (por. J 20,1), czyli w niedzielę. Niedziela - Dzień Pański była pierwszym świętem, w którym to dniu cała wspólnota wierzących w Chrystusa czciła dzień Jego powstania z martwych. Najstarsze świadectwa dotyczące osobnego (raz w roku) świętowania Paschy Pana, czyli Wielkanocy, pochodzą z II wieku. Wśród nich znajdują się pisma dwóch papieży: Aniceta (166) i Wiktora I (199), które zostały napisane w związku ze sporem o datę świętowania Wielkanocy. Sprawa daty okazała się tak ważna i wywoływała niemałe nic porozumienia, iż musiał zająć oficjalne stanowisko sobór powszechny, o co właściwie chodziło? Otóż bezspornym był fakt, Chrystus umarł na krzyżu w piątek, w dzień przygotowania do Paschy żydowskiej; a zmartwychwstał w pierwszy dzień po szabacie, czyli w nie dzielę. Żydzi obchodzili Paschę na pamiątkę wyjścia z Egiptu 14 dnia miesiąca Nizan, który był pierwszym miesiącem roku (por. Wj 12,2; Pwt 16,1) (Najpierw Żydzi nazywali pierwszy miesiac roku Abib, gdyż w tym czasie dojrzewały kłosy. Później pod wpływem Babilończyków {ok. VI w. Przed. Chr.} zmienili nazwę na Nizan). Był to dzień wiosennej pełni Księżyca, która przypada na przełomie marca i kwietnia (Trzeba pamiętać, Że kalendarz żydowski był kalendarzem binarnym, czyli księżycowym. My natomiast posługujemy sie kalendarzem solarnym, czyli słonecznym). Chrystus umarł więc 13 Nizan, a zmartwychwstał 15 Nizan, któ­ry w owym roku przypadł w niedzie­lę. Stad właśnie powstały rozbieżności. Jedni uważali, że należy obchodzić Wielkanoc dokładnie 14 Nizan, czyli dokładnie w dniu Paschy żydowskiej, i powoływali się na tradycję Apostołów, zwłaszcza na św. Jana, a inni twierdzili, iż należy świętować w najbliższą niedziele po 14 Nizan. Pierwszą datę zachowywały Kościoły Azji natomiast inne Kościoły wybrały drugą. Spory były tak silne, że nawet powstała grupa Kościołów, które tak upierały się na dzień 14 Nizan, jako datę świętowania Wielkanocy, iż nazwano zwolenników tej daty kwarto decymanami (łacińskie "ąuarlodccimus" znaczy "czternasty"). Ostatecznie I Sobór Powszechny w Nicei w 325 roku wezwał wszystkich chrześcijan, aby "jednym sercem i w jednym duchu zanosili swo­je modlitwy w tym samym dniu, w świętym dniu Paschy". Tym dniem stała się dla chrześcijan niedziela przypadająca po wiosennej pełni Księżyca, która w naszym kalendarzu może wypaść między 22 marca a 25 kwietnia. Dzięki jasnemu stanowisku papieża Wiktora I i Soboru Nicejskiego upowszechniła się praktyka świętowania Paschy chrześcijańskiej w niedzielę. W IV wieku tylko nieliczne grupy opowiadały się za 14 Nizan, jako datą świętowania Wielkanocy. I w ten sposób ustalamy datę obchodzenia Uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego do dzisiaj. Niestety rozbieżności zakończone przez Sobór w Nicei powstały na nowo, gdy w Kościele Zachodnim, jak i w całym zachodnim świecie, w 1583 roku przeprowadzono reformę kalendarza. Papież Grzegorz XIII reformując kalendarz równocześnie przesunął datę świętowania Paschy. Kościoły Wschodnie zostały przy kalendarzu juliańskim i stąd rozbieżność między datami świętowania Wielkanocy na Wschodzie i Zachodzie może niekiedy dochodzić nawet do jednego miesiąca.

Diakon Piotr